Marathi GK Previous Year Questions and Answers

1. ऊर्जा पिरॅमिडमध्ये, प्रत्येक ट्रॉफिक स्तरावर _______ ऊर्जा उपलब्ध असते.
(1) वाढणे
(2) कमी होत आहे
(3) स्थिर
(4) वरील सर्व

2. खालीलपैकी कोणते परिसंस्थेतील वायू जैव-रासायनिक चक्र नाही?
(1) सल्फर सायकल
(2) नायट्रोजन चक्र
(3) फॉस्फरस चक्र
(4) कार्बन सायकल

3. प्रमुख आणि किरकोळ वनस्पतींच्या पोषक तत्वांचे समृद्ध खत कोणते आहे?
(1) शेणखत
(2) गांडूळ खत
(3) रायझोबियम
(4) जैव खत

4. खालीलपैकी कोणत्या खतामध्ये अमाइड स्वरूपात नायट्रोजन असते?
(1) युरिया
(2) सोडियम नायट्रेट
(3) अमोनियम सल्फेट
(4) अमोनियम नायट्रेट

5. पानांचे बरगडे किंवा लचकपणा हा रोगाचा एक वैशिष्ट्यपूर्ण वैशिष्ट्य आहे.
(1) नारळाचे मूळ विल्ट
(2) गुलाबाचे काळे डाग
(3) डाळिंबाचा तेलकट डाग
(4) संवहनी विल्ट्स

6. गुरांमध्ये दुधाचा ताप खालील कारणांमुळे होतो:
(1) चार्‍यात अपुरी प्रथिने
(2) शेतातील स्फुरद कमी होणे
(3) जास्त ताप
(4) ऊतींमधील कॅल्शियमची पातळी कमी होणे

7. विषारी, जे त्याच्या वायू अवस्थेत श्वासनलिकेद्वारे कीटकांमध्ये प्रवेश करते आणि कीटकांच्या प्रजातींना मारते असे म्हणतात:
(1) संपर्क विष
(2) धूर
(3) पोटातील विष
(4) वरीलपैकी काहीही नाही

8. समूहातील कीटकनाशके नेमॅटिकाइड्स म्हणून काम करतात.
(1) कार्बामेट
(2) आयसोथियोसायनेट
(3) ऑर्गनोफॉस्फेट
(4) वरील सर्व

9. जिलेटिनस सीड कोट मध्ये उपस्थित आहे
(1) लॉरॅन्थस
(2) कुस्कुटा
(3) स्ट्रिगा
(4) ओरोबांचे

10. सायपेरस रोटंडस कोणत्या अवयवाद्वारे वनस्पतिवत् होणारे प्रजनन करते?
(1) धावपटू
(2) शोषक
(3) कंद
(4) ऑफसेट

11. युट्रोफिकेशनबद्दल खालीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहेत/आहेत?
(a) पोषक पातळीत वाढ
(b) जैविक उत्पादकतेत वाढ
(c) पोषक पातळी कमी होणे आणि जैविक उत्पादकता वाढणे
(d) जैविक उत्पादकतेत घट आणि पोषक पातळीत वाढ
उत्तर पर्याय:
(1) फक्त (c) आणि (d)
(2) फक्त (a)
(3) फक्त (b)
(4) फक्त (a) आणि (b)

12. कार्नेशनमध्ये, वनस्पतींमध्ये ‘निद्रानाश’ रोग म्हणजे पाकळ्या पिवळसर होणे आणि कोमेजणे आणि कळ्या आणि फुले हळूहळू उघडणे या कारणांमुळे
(1) ओझोन
(2) Co2
(3) इथिलीन
(4) धुके

13. चुनखडीच्या अनियंत्रित उत्खननामुळे खालीलपैकी कोणता प्रदेश धोक्यात आहे आणि त्याचे अनोखे आवरण काढून टाकले गेले आहे? अधिकृतपणे शिफारस केलेल्या 60 टक्क्यांच्या तुलनेत खोऱ्यातील वृक्षाच्छादित क्षेत्र आता केवळ 12 टक्के असल्याचे नोंदवले गेले आहे.
(1) वरची गंगा दरी
(2) दून दरी
(3) दामोदर दरी
(4) गंगा-यमुना दोआब

14. खाणकामाचे पर्यावरणावर होणारे दुष्परिणाम रोखण्यासाठी 1993 च्या नवीन खाण धोरणात खालीलपैकी कोणते उद्दिष्ट समाविष्ट करण्यात आले?
(1) उद्योगांना खनिजांचा नियमित पुरवठा
(2) सामाजिक वनीकरण
(3) संशोधनाला चालना द्या
(4) सार्वजनिक क्षेत्रातील खाणकाम

15. प्रदूषण नियंत्रणाच्या गरजेबद्दल जागरूकता वाढवण्याच्या परिणामी कोणती संकल्पना अस्तित्वात आली ज्याला क्योटो प्रोटोकॉलमध्ये औपचारिक रूप देण्यात आले?
(1) जैवविविधता
(2) कार्बन ट्रेडिंग
(3) इकोटूरिझम
(4) शाश्वत वन व्यवस्थापन

16. आंतर-सरकारी पॅनेल ऑन क्लायमेट चेंज (IPCC) ही एक वैज्ञानिक आंतरशासकीय संस्था आहे ज्याची स्थापना:
(1) जागतिक हवामान संघटना (WMO)
(2) संयुक्त राष्ट्र (UN) आणि जागतिक हवामान संघटना (WMO)
(3) युनायटेड नेशन्स फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज (UNFCCC)
(4) जागतिक हवामान संघटना (WMO) आणि संयुक्त राष्ट्र पर्यावरण कार्यक्रम (UNEP)

17. खालीलपैकी कोणते प्रोबोसिडिया ऑर्डरचे वैशिष्ट्यपूर्ण वैशिष्ट्य नाही?
(1) पायाचे तळवे मऊ आणि फॅटी उशी पांढर्‍या लवचिक तंतूंनी झाकलेले असतात.
(2) कान हे कारच्या रेडिएटरसारखे असतात.
(3) ते रुमिनंट आहेत आणि त्यांना पित्त मूत्राशय नाही.
(4) मूत्रपिंडात 5 – 7 लोब असतात.

18. गुजरात आणि राजस्थान राज्यांमध्ये आढळणारी गुरांची जात ज्याला “सवाई चाल” म्हणून ओळखले जाते अशी विचित्र चाल आहे:
(1) कांकरेज
(2) गीर
(3) राठी
(4) थारपारकर

19. सायलेज बनवण्यासाठी खालीलपैकी कोणते पीक सर्वात योग्य आहे?
(1) मका
(2) चवळी
(3) बरसीम
(4) ल्युसर्न

20. भारतातील प्रमुख लाकूड-उत्पादक वनस्पतींमध्ये हे समाविष्ट आहे:
(1) अक्रोड
(2) देवदर
(3) पांढरा विलो
(4) वरील सर्व

21. _______ हे कॅथर्टिक असल्याने, अणु विकिरण जळजळीच्या उपचारांसाठी वापरले जाते.
(1) डिजीटलिस पर्प्युरिया
(2) सिंचोना एसपीपी.
(3) कोरफड spp. (कोरफड)
(4) मंद्रगोरा ऑफिनारम

22. चमकदार गुलाबी ते हलक्या लॅव्हेंडर रंगाची फुले असलेले पानझडीचे झाड, ज्याला मराठीत ___________ म्हणतात ते महाराष्ट्राचे राज्य फूल म्हणून ओळखले जाते.
(1) अशोक
(2) ताम्हण
(3) कमला
(4) चांदैनी गोंडा

23. _____________ झाड, ज्याला सामान्यतः भारतीय आबनूस देखील म्हणतात, ज्याची पाने भारतातील पारंपारिक सिगारेट बीडी (बिडी) तयार करण्यासाठी वापरली जातात.
(1) अर्जुना
(2) तेंदू
(3) बाबुल
(4) खैर

24. लाकूड वनस्पती, इंडियनरोझवूडचे वनस्पति नाव _________ आहे.
(1) Pinus roxburghii Sar
(2) मोरस अल्बा लिन
(3) Dalbergia latifolia Roxb
(4) Cedrus deodara जोरात

25. हवामानाच्या घटकांच्या प्रतिसादात झाडांमध्ये पर्णसंभार, फुले, फळधारणा, इत्यादींच्या विकासातील हंगामी बदलांचा संदर्भ देण्यासाठी वापरला जाणारा शब्द _____________ आहे.
(1) जीनोलॉजी
(2) फिनोलॉजी
(3) पर्यावरणशास्त्र
(4) वनीकरण

26. डिप्टेरोकार्पस, कायया आणि मेसुआ प्रजाती ________ वन प्रकाराचे घटक आहेत.
(1) उष्णकटिबंधीय ओले सदाहरित
(2) ओलसर पर्णपाती
(3) अल्पाइन स्क्रब
(4) काटा

27. दक्षिणी उष्णकटिबंधीय आर्द्र सदाहरित जंगले __________ मध्ये आढळतात
(a) महाराष्ट्र
(b) कर्नाटक
(c) केरळ
(d) अंदमान
उत्तर पर्याय:
(1) (a), (b) आणि (c)
(2) (a), (b), (c) आणि (d)
(3) फक्त (c)
(4) फक्त (d)

28. कोरड्या अल्पाइन स्क्रब फॉरेस्टमध्ये _________ असतात
(1) बटू झुडूपांसह झिरोफिटिक निर्मिती
(2) बटू झुडूपांसह मेसोफिटिक निर्मिती
(3) उंच झुडूपांसह झिरोफिटिक निर्मिती
(4) उंच झुडूपांसह मेसोफिटिक निर्मिती

29. सर्व जीवांमध्ये घटकासाठी पर्यावरणीय किमान आणि कमाल असते अशी व्याख्या करणारा कायदा आहे:
(1) लाइबिगचा किमान कायदा
(2) शेल्फर्डचा सहिष्णुतेचा कायदा
(3) डायनॅमिझमचे तत्त्व
(4) थर्मोडायनामिक्सचे तत्त्व

30. खालील विधाने विचारात घ्या:
(a) सरिस्का हे राजस्थानमधील राष्ट्रीय उद्यान आहे.
(b) सरिस्का हे व्याघ्र प्रकल्प देखील आहे.
(c) सरिस्का संरक्षित अभयारण्यात वाघांच्या नुकसानीच्या संकटासाठी टास्क फोर्सची स्थापना करण्यात आली.
वरीलपैकी कोणती विधाने बरोबर/आहेत?
(1) फक्त (a) आणि (c)
(2) वरील सर्व
(3) फक्त (a) आणि (b)
(4) वरीलपैकी काहीही नाही

31. 2022 पर्यंत, भारतीय राज्यांमधील वन्यजीव अभयारण्यांच्या संख्येनुसार महाराष्ट्राचा क्रमांक लागतो.
(1) पहिला
(2) दुसरा
(3) तिसरा
(4) चौथा

32. 21 व्या शतकाच्या पहिल्या दोन दशकांमध्ये, भारतातील संरक्षित क्षेत्रांची संख्या 574 वरून 987 पर्यंत वाढली आहे. तथापि, संख्येत सर्वाधिक वाढ खालीलप्रमाणे झाली आहे:
(a) राष्ट्रीय उद्याने
(b) वन्यजीव अभयारण्य
(c) समुदाय राखीव
(d) संवर्धन राखीव
वरीलपैकी कोणते/योग्य आहेत?
(1) फक्त (a)
(2) फक्त (b)
(3) फक्त (a) आणि (b)
(4) फक्त (c) आणि (d)

33. वन्यजीव आणि वनस्पतिजांची शिकार करणे आणि वनस्पति गोळा करण्यास मनाई आहे अशा दृश्ये, नैसर्गिक आणि ऐतिहासिक वस्तू, वन्यजीव आणि वन्य वनस्पती यांच्या संवर्धनासाठी कायद्याने समर्पित क्षेत्र नियुक्त करण्यासाठी वापरलेला शब्द आहे:
(1) पुरातत्व स्थळ
(2) पूर्व-स्थिती संवर्धन साइट
(3) राष्ट्रीय उद्यान
(4) संरक्षण विभाग

34. स्थानिक लोकांना त्यांच्या ज्ञानाची आणि राहणीमानाची योजना आणि कृती करण्यासाठी सामायिक करण्यास, वर्धित करण्यास आणि विश्लेषण करण्यास सक्षम करणारा एक विस्तार दृष्टीकोन आहे:
(1) जलद ग्रामीण मूल्यांकन
(2) सहभागी ग्रामीण मूल्यांकन
(3) समाजवाद निर्देशांक
(4) संरचनात्मक विश्लेषण

35. भारतात सामाजिक वनीकरण कार्यक्रम ________ मध्ये सुरू झाला.
(1) १९५०
(2) १९६०
(3) १९६५
(4) १९७०

36. गल्ली क्रॉपिंग आहे:
(a) हेजरो आंतरपीक म्हणूनही ओळखले जाते
(b) झपाट्याने वाढणारी, शक्यतो एन-फिक्सिंग झाडे किंवा झुडुपे राखून ठेवणे
(c) फक्त उष्णकटिबंधीय प्रदेशात सराव केला जातो
वरीलपैकी कोणते/योग्य आहेत?
(1) फक्त (a)
(2) फक्त (b)
(3) फक्त (c)
(4) फक्त (a) आणि (b)

37. इको-डेव्हलपमेंट कमिटी (EDC) ही संयुक्त वन व्यवस्थापन समिती (JF MC) पेक्षा वेगळी असते.
(a) ते संरक्षित क्षेत्रातील गावांसाठी आहे.
(b) हे संरक्षित क्षेत्रातील बफर झोनमधील गावांसाठी आहे.
(c) हे विशेष आर्थिक क्षेत्रातील गावांसाठी आहे.
उत्तर पर्याय:
(1) फक्त (a)
(2) फक्त (b)
(3) फक्त (c)
(4) फक्त (a) आणि (b)

38. पंजाबमधील शेतकऱ्यांनी कृषी-रेशीव्यवसाय पद्धती अंतर्गत प्राधान्य दिलेली वृक्ष प्रजाती आहे
(1) लोकसंख्या
(2) आर्टोकार्पस
(3) काजू
(4) आंबा

39. संरक्षित क्षेत्रे अधिसूचित आणि व्यवस्थापित केल्या जातात
(1) वन्यजीव (संरक्षण) अधिनियम, १९७२
(2) वन (संवर्धन) अधिनियम, १९८०
(3) वन हक्क कायदा, 2006
(4) पर्यावरण (संरक्षण) अधिनियम, १९८६

40. ‘निषिद्ध असल्याशिवाय प्रत्येक गोष्टीला परवानगी आहे.’ हे विधान यासाठी लागू आहे:
(a) राखीव जंगले
(b) संरक्षित जंगले
(c) गावातील जंगले
(d) खाजगी जंगले
भारतीय वन अधिनियम, 1927 च्या तरतुदींनुसार कोणता पर्याय योग्य आहे/आहेत?
(1) फक्त (a)
(2) फक्त (b)
(3) दोन्ही (b) आणि (d)
(4) दोन्ही (a) आणि (c)

41. भारतीय वन अधिनियम, 1927 च्या अध्याय VIII नुसार, कोणताही वन अधिकारी काही साहित्य गोळा करू शकतो जे वाहून गेलेले, समुद्रकिनारी, अडकलेले किंवा बुडलेले आहे. येथे कोणती सामग्री संदर्भित आहे?
(1) चारा
(2) वन्य प्राणी
(3) भटकी गुरे
(4) लाकूड

42. वन धोरण, 1894 चा मुख्य दोष होता:
(a) शेतीचा दावा जंगलापेक्षा मजबूत मानला जात असे.
(b) त्यात वन्यजीवांसाठी कोणतीही तरतूद नव्हती.
(c) त्यात जंगलांचे संरक्षण आणि पर्यावरण मूल्ये विचारात घेतली नाहीत.
उत्तर पर्याय:
(1) (a) आणि (b)
(2) फक्त (a)
(3) (a) आणि (c)
(4) वरील सर्व

43. वन (संवर्धन) अधिनियम, 1980 मध्ये, ‘नॉन फॉरेस्ट हेतू’ या संज्ञेमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
(a) चहा आणि कॉफी
(b) बागायती पिके
(c) औषधी वनस्पती
उत्तर पर्याय:
(1) फक्त (a)
(2) फक्त (a) आणि (b)
(3) फक्त (c)
(4) वरील सर्व

44. UNDP चा आदेश आहे:
(a) हवामान बदलाचे मूल्यांकन
(b) गरिबीशी लढण्यासाठी
(c) मानवी कल्याण, पर्यावरण संवर्धन आणि समानता
(d) पर्यावरणास अनुकूल धोरणे आणि पद्धती लागू करणे
उत्तर पर्याय:
(1) (a) आणि (b)
(2) फक्त (b)
(3) (c) आणि (d)
(4) फक्त (d)

45. आंतरराष्ट्रीय व्यापाराद्वारे वन्य प्राणी आणि वनस्पतींचे अति-शोषण रोखण्यासाठी, 3 मार्च 1973 रोजी वॉशिंग्टन येथे _________ वर एक अधिवेशनावर स्वाक्षरी करण्यात आली.
(1) वन्यजीव संरक्षण कायदा
(2) युनियन फॉर कन्झर्वेशन ऑफ नेचर अँड नॅचरल रिसोर्सेस
(3) वर्ल्ड वाइड फंड फॉर नेचर
(4) लुप्तप्राय प्रजातींचा आंतरराष्ट्रीय व्यापार

46. भारताने मार्च 1993 मध्ये जगातील वाघांच्या लोकसंख्येच्या संरक्षणाविषयी चर्चा करण्यासाठी _________ ची स्थापना केली.
(1) टायगर प्रिझर्वेशन सोसायटी ऑफ इंडिया
(2) ग्लोबल टायगर फोरम
(3) इंटरनॅशनल युनियन फॉर कॉन्झर्व्हेशन ऑफ नेचर अँड नॅचरल रिसोर्सेस
(4) संवर्धन व्याघ्र विशेषज्ञ गट

47. इंटरनॅशनल ट्रॉपिकल टिंबर ऑर्गनायझेशन (ITTO) चे मुख्यालय येथे आहे:
(1) बोगोर, इंडोनेशिया
(2) नैरोबी, केनिया
(3) लंडन, यूके
(4) योकोहामा, जपान

48. जिओडेटिक कंट्रोल नेटवर्क, टोपोग्राफिक बेस आणि ग्राफिकल आच्छादन या विविध श्रेणी आहेत:
(1) भूवैज्ञानिक डेटा
(2) भौगोलिक डेटा
(3) भौमितिक डेटा
(4) Google डेटा

49. भौगोलिक माहिती प्रणाली कोणत्या प्रकारच्या डेटाशी संबंधित आहे?
(1) संख्यात्मक डेटा
(2) जटिल डेटा
(3) बायनरी डेटा
(4) अवकाशीय डेटा

50. भारताच्या राष्ट्रीय जैवविविधता प्राधिकरण (NBA) बद्दल खालील विधाने विचारात घ्या:
(a) त्याची स्थापना 2003 मध्ये झाली.
(b) याचे मुख्यालय चेन्नई येथे आहे.
(c) ही एक वैधानिक संस्था आहे.
वरीलपैकी कोणती विधाने बरोबर/आहेत?
(1) फक्त (a)
(2) फक्त (b)
(3) फक्त (a) आणि (c)
(4) वरील सर्व